Το “κρος” έχει σίγουρα καλό hibiki για τους Ιάπωνες, δηλαδή καλό άκουσμα, αλλά δεν το χρησιμοποιούν μόνο γι' αυτό. Οποιοσδήποτε γνωρίζει την αγγλική γλώσσα καταλαβαίνει ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια μίξη ή διασταύρωση. Και αυτό που διασταυρώνεται μπορεί να είναι κόσμοι, χαρακτήρες, παλιότεροι τίτλοι μιας σειράς και οτιδήποτε άλλο χωράει ο νους σας. Η κατεξοχήν εμβληματική σειρά και μία από τις πρώτες που εφάρμοσαν αυτό το μοντέλο είναι το Super Robot Wars, στην οποία τεράστια ρομπότ από μια πλειάδα διαφορετικών anime, διασταυρώνονται και συγκρούονται στο ίδιο σύμπαν.
Όμως εδώ, όπως και σε άλλες πτυχές της ιαπωνικής πραγματικότητας η θέαση δεν μπορεί παρά να είναι διπλή αν επιζητούμε την κατανόηση της. Γιν και γιανγκ, τατεμάε και χόννε, είναι και φαίνεσθαι. Η μίξη και η διασταύρωση μπορεί να συναντηθεί παντού, από τους φωτισμένους με νέον δρόμους του Tokyo έως και την ίδια την ιαπωνική γλώσσα. Γιατί αυτός ο περίεργος λαός εκπολιτίστηκε από την Κίνα χωρίς να γίνει δορυφόρος της, και όταν πήρε τεχνογνωσία από τη Δύση κατάφερε γρήγορα να την ξεπεράσει, κρατώντας ταυτόχρονα με ξεροκέφαλη εμμονή τις παραδόσεις και τον αυτοπροσδιορισμό του.
Και αν όλοι ζούμε πια στη σφαίρα της αμερικανικής επιρροής και στην κουλτούρα της κατανάλωσης, είναι αλήθεια πως και η Ιαπωνία δεν αποτελεί εξαίρεση σε αυτό. Όμως δεν μιμείται απλά, δεν αρέσκεται σε μια απλή αντιγραφή αλλά παίρνει το πρωτότυπο και το μετατρέπει σε μια διασταύρωση της ιαπωνικής ψυχής που ονομάζεται “Yamato Damashii” και της ξένης επιρροής. Ένα από τα μεγαλύτερα παραδείγματα αποτελούν τα ίδια τα video games. Είναι μια αμερικανική εφεύρεση που μετά το “κραχ” της Atari τα ανέλαβαν ιαπωνικές εταιρείες όπως η Nintendo και η Sega αρχικά και έπειτα η Sony. Kαι αν δούμε το software, τα ίδια τα games δηλαδή, θα βρούμε αρκετά που μοιάζουν πιο δυτικά απο ό,τι και οι ίδιοι οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να φτιάξουν. Π.χ. Το Resident Evil αναβίωσε το είδος των ταινιών του Romero πολύ πριν έρθουν στη μόδα οι ταινίες με zombie και το The Walking Dead. To ύφος ταινιών όπως το Alien εκπροσωπήθηκε πρώτα από το Metroid και η ευρωπαϊκή μεσαιωνική φαντασία για πολύ καιρό ήταν μια ιαπωνική υπόθεση.
Και πουθενά αλλού δεν φαίνεται αυτό το crossover καλύτερα απ' ότι στα Metal Gear του Ηideo Kojima. H πρώτη ύλη είναι φυσικά δυτική, αλλά αντιθέτως από αυτό που φαινόταν στην αρχή, και από την επιφανειακή επιρροή από ταινίες των 1980s, αποκαλύφθηκε τελικά ότι η διασταύρωση πάει πολύ πιο πίσω και πολύ πιο βαθιά. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας άραγε αν όχι η παγκοσμιοποίηση; Τα Metal Gear και ειδικά το πρόσφατο Metal Gear Solid V: The Phantom Pain τολμά και ασκεί κριτική με πολιτικά μη ορθό τρόπο και υπερασπίζεται την τιμή της, ηθικά και πολιτισμικά, διαβρωμένης Δύσης. Και για να το πετύχει αυτό χρησιμοποιεί μερικά από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά επιτεύγματα που έχουμε να επιδείξουμε, όπως το Μόμπυ Ντικ του Μέλβιλ και το 1984 του Όργουελ. Γιατί η δυστοπία του Νewspeak, του Big Brother και του ελέγχου συνειδήσεων, αυτά που ο κάθε Snake προσπαθεί να ανατρέψει είναι πλέον γεγονός ασχέτως αν αρνούμαστε να τα δούμε.
Γι' αυτόν τον λόγο, όσοι θεωρούμε το gaming κάτι περίσσότερο απο απλή άσκηση των δακτύλων πρέπει να ασχοληθούμε με τη σειρά και την κληρονομιά του Kojima, να διαβάσουμε Όργουελ και Μέλβιλ, να ξαναδούμε ταινίες του Κουροσάβα όπως το Kagemusha και να αναλογιστούμε γιατί όλα αυτά μόνο ένας Ιάπωνας θα μπορούσε να διασταυρώσει.
Καλό άρθρο. Πάντα μου άρεσε αυτή η "γεύση από κεράσι" στήλη γιατί μεταφέρει πάντα κάτι από την Ιαπωνία. Αλλά έχω μια απορία προς τον αρθρογράφο.
日本語 が 知って いますか.
@se7en
Ευχαριστώ. Αυτός είναι εξάλλου ο στόχος της στήλης και ο λόγος που δημιουργήθηκε από τον Μάνο Βέζο in the first place. Όσον αφορά την ερώτηση σου, ναι μιλάω ιαπωνικά.
@Νίκος Πιστόλας
Καλή φάση! Σπάνιο να συναντάς κάποιον που μιλάει Ιαπωνικά. Θα έλεγα ότι ζηλεύω!! Έχεις πάρει το Ν1 ή Ν2;; Πόσο δύσκολα διαβάζονται ρε γμτ..!!!