Πόσο άσχημο είναι το να μεγαλώνουμε; Ακόμη κι αν πιστεύουμε πως έχουμε βρει κι έχουμε πατήσει το «pause» της ωρίμανσής μας σε τούτη τη ζωή. Στα σαρανταφεύγα τους, ο Τζος και η Κορνήλια είναι υποχρεωμένοι να κοιτάξουν κατάματα την πραγματικότητα. Άφησαν (ή έχασαν) πολλά πίσω τους. Και ο χρόνος δεν γυρνάει αντίστροφα. Παιδί δεν μπορούν να κάνουν, πια. Θα γερνάνε έτσι, μόνοι, σχεδόν ανεπιθύμητοι κι από τους φίλους τους, που αποκτούν το πλήρες «πακέτο» των οικογενειακών υποχρεώσεων και οι καθημερινές τους ανάγκες δεν συμβαδίζουν με την «εργένικη» ζωή εκείνων. Αληθινός τρόμος!
Ο Νόα Μπάουμπακ ξέρει πολύ καλά… τι γράφει. Είναι συνομήλικος των ηρώων του, έχει γεννηθεί στο Μπρούκλιν, ξέρει τους ανθρώπους της Νέας Υόρκης, τους έχει ζήσει, γνωρίζει κώδικες και ψυχισμούς. Σαφώς και δηλώνει την αγάπη του προς το σινεμά του Γούντι Άλεν. Αλλά έχει τις δικές του αγωνίες, τα δικά του δημιουργικά και καλλιτεχνικά άγχη. Έρχεται από μια φιλμογραφία μόλις 7 ταινιών. Δεν έχει κατακτήσει τη γνώση που προσδοκά, κυρίως ως κινηματογραφιστής. Αλλά και σεναριακά, έχει τόσο πολλά να πει, που εδώ κάπου χάνει τον έλεγχο. Το «Όσο Είμαστε Νέοι» ξεκινά σαν μια γουντιαλενική κομεντί, με μια βασική διαφορά: δεν ψάχνει για γκόμενα! Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι της ταινίας έχει κατασταλάξει σε αυτό, το σεξ δεν αποτελεί αιτία νευρώσεων και η αίσθηση του ανολοκλήρωτου δεν περιστρέφεται γύρω από αυτό. Η απουσία ενός παιδιού είναι το «τραύμα» εδώ. Ενός παιδιού που και οι δύο άργησαν να θυμηθούν πως θα ήθελαν αλλά και του ίδιου του «παιδιού» που αισθάνονται πως δεν άφησαν ποτέ τους. Ο Τζος και η Κορνίλια, όπως και σχεδόν όλοι μας, θα ήθελαν τα νιάτα να ήταν… για πάντα. Και, φυσικά, αυτά τους έχουν αποχαιρετήσει προ πολλού…
Για ένα ζευγάρι νέων ανθρώπων, όμως, αυτοί οι δύο ανήκουν σε μια «ελίτ» που τα κατάφερε. Μερικοί από αυτούς, δε, θέλουν τόσο πολύ να τους μοιάσουν. Να τους «αντιγράψουν» αν είναι δυνατόν. Η hip ανεμελιά του Τζέιμι και της Ντάρμπι, λοιπόν, είναι αυτό που ποθούν (μαζί με τα νιάτα τους, πάντοτε) ο Τζος και η Κορνίλια, με τους πρώτους να φλερτάρουν με όσα τους έχει «χαρίσει» η μέχρι σήμερα ζωή τους, φαινομενικά αβίαστα. Τα δύο ζευγάρια έλκονται από τα κατορθώματα της κάθε γενιάς, αντίστοιχα. Αλλά η νιότη τέμνει τις διεκδικήσεις και τα όνειρά τους. Ο Ματ Τζόνσον το έλεγε μια χαρά στο «Jealous of Youth». Ο Μπάουμπακ, ως διανοούμενος του Μεγάλου Μήλου, βέβαια, προτιμά για cultural reference να ανοίξει το φιλμ με έναν διάλογο από τον «Αρχιμάστορα Σόλνες» του Ίψεν, ο οποίος δεν «δαιμονοποιεί» τη νέα γενιά. Μας καλεί να ανοίξουμε την πόρτα και να την υποδεχτούμε φιλόξενα. Μας μοιάζει, άλλωστε. Μας ανακυκλώνει. Παίρνει τα δικά μας «σκουπίδια» του πολιτισμού και της εξέλιξης και τους δίνει ζωή εκ νέου. Μέχρι να αλλάξει ταξική κλίμακα και να… μεγαλώσει. Ο Τζος βασανίζει την ιδέα ενός ντοκιμαντέρ εδώ και μια δεκαετία, ο Τζέιμι σκαρφίζεται μια χαζή ιδέα από τα social και μέσα σε λίγες εβδομάδες έχει ολοκληρώσει το δικό του! Το μεν ζευγάρι παρασύρει το άλλο σε συμπεριφορές, γούστα, νέες εμπειρίες. Τα πάντα μοιάζουν με ένα πάτημα του refresh. Οι ταυτότητες όλων τους, όμως, «μεταλλάσσονται», δεν εξελίσσονται. Και η ροή των πραγμάτων μοιάζει με μια λούπα, από την οποία η ηθική ξεχειλώνει επικίνδυνα, χαλαρώνει σα να μην έχει λόγο ύπαρξης.
Τα μπλέκει ο Μπάουμπακ. Τον συσχετισμό fiction με ντοκιμαντέρ, την τρομακτική αίσθηση του χαμού της νιότης ή εκείνη των επόμενων γενιών που με θράσος έρχονται να στραγγίξουν ότι γέννησε ο δυτικός πολιτισμός. Την κόντρα ανάμεσα στο τεχνολογικά εξελιγμένο και το «δεύτερο», το παλιακό που παραπετάμε με την πρώτη… καταναλωτική ευκαιρία. Την ανθρωπολογική, ιστορική και πολιτιστική μνήμη απέναντι στην αναζήτηση… δικτύου wi-fi. Τον φθόνο για «αυτό» που μας λείπει. Από έναν δημιουργό που ως γραφή, συχνά, ναρκισσίζει. Και θέλει να είναι και λίγο από Άλεν και λίγο από Μάικ Νίκολς, άντε ας βάλουμε και τον Τζέιμς Λ. Μπρουκς, για να είμαστε πιο κομπλέ. Η αδυναμία του, πέρα από το προφανές μπέρδεμα και τον σεναριακό αποπροσανατολισμό; Δεν ξέρει τόσο καλά την κωμωδία. Μερικές από τις ατάκες του αντέχουν, αλλά το point of view που έχει για τη ζωή είναι λίγο πιο ωμά σαρκαστικό από αυτό που θα επιθυμούσες για να γελάς περισσότερο συχνά με το φιλμ. Σε αγγίζει, σε διασκεδάζει, σε κάνει να θαυμάζεις τις πιο έντονες αναλαμπές εξυπνάδας του, σε κάνει να θέλεις να σταματήσεις το ίδιο το έργο και να μιλήσεις για τη δική σου ζωή, τις δικές σου ήττες της ενηλικίωσης, της ανευθυνότητας, των ενοχών. Ξέρεις, είναι το είδος του σινεμά που σε αφήνει να σκέφτεσαι κιόλας! Κι ας μην είναι τέλειο το «Όσο Είμαστε Νέοι».
Τι μένει στο φινάλε; Μια αποσαφήνιση του τι δεν λειτούργησε στο φιλμ (γιατί δεν ήσουν εδώ, Γκρέτα Γκέργουιγκ ;) , αλλά και μια συναισθηματική τιμιότητα απέναντι στον θεατή, που έχει τα κότσια να κάνει την αυτοκριτική του και να κατανοήσει ότι και αυτός προέρχεται από το ίδιο «καλούπι» του θνητού βίου. Δεν θα σε καθησυχάσει στο δρόμο προς την έξοδο, δεν θα σε έχει κάνει να αισθάνεσαι… νεότερος, αλλά σου δίνεται αυτή η κάποια ευκαιρία να βγεις… καλύτερος άνθρωπος. Είναι θέμα ταύτισης. Θα το καταλάβεις.
ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ;
Δεν είναι «Frances Ha». Η ιστορία δεν είναι τόσο δελεαστική, η υποπλοκή με το ντοκιμαντέρ εξελίσσεται άνισα, το φιλμ βάζει πολλούς στόχους και όλοι μαζί δεν καταλήγουν στο επιδιωκόμενο σημείο. Αλλά είναι ένα ενήλικο σινεμά με ζουμερό περιεχόμενο και τροφή για το μυαλό, που δεν θα σε κάνει να μετανιώσεις για την επιλογή σου. Αν στην αρχή του έργου ακούσεις θεατή πλησίον σου να αναρωτιέται «Τι είναι αυτό το Σόλνες;» ή άλλαξε θέση ή πες του με τρόπο πως… ατύχησε. Αν έχεις συνηθίσει σε γαλλική ρομαντική κομεντί για το καλοκαίρι, θα ψάχνεσαι στην αξάν…
Tου Ηλία Φραγκούλη, σε συνεργασία με το freecinema.gr
Βρείτε το freecinema.gr στο facebook
Για την καλύτερη εμπειρία σου θα θέλαμε να σε παρακαλέσουμε να το απενεργοποιήσεις κατά την πλοήγησή σου στο site μας ή να προσθέσεις το enternity.gr στις εξαιρέσεις του Ad Blocker.
Με εκτίμηση, Η ομάδα του Enternity