Αρχαιολόγοι όπως ο Carl Lipo, που μελετά το νησί πάνω από 20 χρόνια, ισχυρίζονται ότι τώρα έχουν λύσει τα τρία κύρια μυστήρια –κατασκευή, μεταφορά και υπερκόπωση– μέσω συστηματικής τεκμηρίωσης και ελέγξιμων υποθέσεων, απορρίπτοντας παλιές ιδέες για ιεραρχικές οργανώσεις, έλκηθρα ή κυλιόμενα δέντρα.
Πρώτον, χρησιμοποιώντας 11.686 φωτογραφίες από drone, δημιούργησαν τρισδιάστατο μοντέλο του ηφαιστειακού κρατήρα Rano Raraku, όπου σκαλίστηκε το 95% των moai, αποκαλύπτοντας 30 ανεξάρτητα εργαστήρια που λειτουργούσαν ταυτόχρονα από μικρές ομάδες φυλών, με τρεις διαφορετικές τεχνικές σκαλίσματος αλλά τυποποιημένες μορφές, 426 αγάλματα σε εξέλιξη, 341 ορυχευτικές τάφρους και 133 κενούς αφαίρεσης. Παραδοσιακοί χάρτες απέτυχαν λόγω τρισδιάστατων σχέσεων, όπως γωνίες εμφάνισης αγαλμάτων και κάθετες επικαλύψεις, αλλά το νέο μοντέλο δείχνει αποκεντρωμένη, καινοτόμο ανθρώπινη μηχανική.
Δεύτερον, για τη μεταφορά, η υπόθεση «περπατήματος» βασισμένη σε προφορικές παραδόσεις επιβεβαιώθηκε μέσω 62 «δρόμου moai» – εγκαταλελειμμένων αγαλμάτων με φαρδύτερες βάσεις, D-σχήμα διατομής και κλίση 5-15 μοιρών εμπρός, ιδανικά για κάθετη κίνηση σαν ανάποδο εκκρεμές που μετατρέπει πλευρικές ταλαντώσεις σε πρόοδο. Το 2013, 18 άτομα με τρία σχοινιά «περπάτησαν» ρεπλίκα 4,35 τόνων 100 μέτρα σε 40 λεπτά, ενώ κατανομές πιθανότητας πτώσεων ακολουθούν εκθετική καμπύλη (μεγαλύτερη κοντά στο λατομείο) και κατάγματα ταιριάζουν με κάθετες πτώσεις, αποδεικνύοντας ότι τα moai στα ahu (πλατφόρμες) τροποποιήθηκαν για όρθια στάση.
Τρίτον, η υπερκόπωση έως το τέλος του 17ου αιώνα δεν ήταν «οικοκτονία» από ανθρώπους, αλλά απρόθεσμη μετατροπή από Πολυνήσιους αρουραίους που έφτασαν γύρω στο 1200 και κατανάλωσαν το 95% των σπόρων δέντρων, εμποδίζοντας αναγέννηση ενώ οι άνθρωποι αποψίλωναν για καλλιέργειες, με ταυτόχρονη μείωση κατανάλωσης αρουραίων και κυριαρχία θαλασσινών στη διατροφή. Οι Rapanui προσαρμόστηκαν με γεωργία βραχόχοντρου για καλύτερη παραγωγή εδάφους και συνέχισαν μνημεία-παραγωγή για 500 χρόνια μετά την έναρξη, δείχνοντας ανθεκτικότητα αντί κατάρρευσης. Αυτή η συστηματική προσέγγιση – με ελέγξιμες προβλέψεις και δεδομένα – αποδεικνύει ότι ακόμα και βαθιά μυστήρια λύνονται με μεθοδική έρευνα.
Για την καλύτερη εμπειρία σου θα θέλαμε να σε παρακαλέσουμε να το απενεργοποιήσεις κατά την πλοήγησή σου στο site μας ή να προσθέσεις το enternity.gr στις εξαιρέσεις του Ad Blocker.
Με εκτίμηση, Η ομάδα του Enternity