Κατά τον Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, αυστριακό φιλόσοφο του 20 αιώνα, το νόημα μιας λέξης καθορίζεται από το πράγμα το οποίο απεικονίζει ή στο οποίο αναφέρεται. Η λέξη «γάτα» για παράδειγμα, όποια γλώσσα και αν χρησιμοποιήσουμε δείχνει πάντα το ίδιο ον σε όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως πολιτισμού, θρησκείας ή λεκτικού ιδιώματος. Η λέξη «Βυζαντινός» αλήθεια, τι δείχνει στους Ευρωπαίους φίλους μας αλλά μπορεί και σε εμάς τους ίδιους; Τον σφετεριστή της δόξας της αρχάιας Ρώμης, τον αιρετικό, τον ανατολίτη βάρβαρο, τον γραικό, εκείνον που δολοπλοκεί και συνομοτεί από το πρωί μέχρι το βράδυ. Τα επίθετα και οι προσδιορισμοί που συνοδεύουν τη λέξη αυτή, συνεχίζονται επι μακρόν στο ίδιο μοτίβο και με ελάχιστες αλλαγές υιοθετούνται μέχρι και από εμάς τους ίδιους.
Κατά τη γνώμη μου, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα επονομαζόμενα Jrpg. Πρώτα πρώτα, να δούμε σε τι αναφερόμαστε όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «Jrpg» και γιατί δεν το αναφέρουμε για να περιγράψουμε το Dark Souls ή το Dragon’s Dogma παρότι είναι και τα δύο rpg από την Ιαπωνία. Το πότε πρωτοχρησιμοποιήθηκε η λέξη δεν είναι ακριβώς γνωστό, αλλά άρχισε να ακούγεται συχνά από το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας, όταν είχε πια παγιωθεί η παρακμή των ιαπωνικών παιχνιδιών ρόλων στις κονσόλες, ενώ αντίθετα είχαν γίνει πολύ δημοφιλή αρκετά δυτικά rpg, όπως Elder Scrolls, Mass Effect κ.α.
Τότε περίπου, ξεκίνησε ένα τεράστιο ρεύμα συλλογικής κριτικής που έδωσε στον όρο αυτό (jrpg) ουσία, και τον μετεξέλιξε σε είδος. Πρώτον, είναι κολλημένα στο παρελθόν γιατί χρησιμοποιούν ξεπερασμένους μηχανισμούς, όπως για παράδειγμα τα turn-based συστήματα μάχης. Δεύτερον, είναι πολύ γραμμικά και δεν εξελίσσονται όπως τα δυτικά που προσφέρουν μεγάλο βαθμό ελευθερίας. Τρίτον, είναι εκκεντρικά με υπερβολικούς χαρακτήρες και παρατραβηγμένες ιστορίες χωρίς δόσεις ρεαλισμού και τέταρτον, χαρακτηρίζονται από μια κλισέ ιαπωνική αισθητική που παραπέμπει σε άνιμε και μάνγκα με ότι αυτό σημαίνει.
«Μα, καλά» θα μου πείτε, «που είναι το πρόβλημα, όλα αυτά αλήθεια είναι». Για να καταλάβουμε που είναι το λάθος αυτής της κριτικής προσέγγισης, πρέπει να αναφερθούμε στον Οριενταλισμό. Παλιότερα ήταν ένας όρος που αναφερόταν στην προβολή και απεικόνιση των ανατολικών πολιτισμών σε πίνακες και έργα τέχνης. Το 1978 όμως εισήχθη από τον Αμερικανο-Παλαιστίνιο συγγραφέα, Έντουαρντ Σάιντ για να χαρακτηρίσει και να περιγράψει ως αντικείμενο τους πολιτισμούς και την κουλτούρα της ανατολής από την ματιά του δυτικού ανθρώπου/υποκειμένου. Αυτό έχει ως συνέπεια μια πατερναλιστική κριτική της πολιτισμένης και ανώτερης τεχνολογικά δύσης, απέναντι στην λιγότερο πολιτισμένη και κατώτερη τεχνολογικά ανατολή. Ακόμα και ο ρόλος της τέχνης είναι πολύ σημαντικός στο πως αντιλαμβανόμαστε τις διαφορετικές κουλτούρες. Παρτε για παράδειγμα τις εξωτικές απεικονίσεις της Ασίας καθ΄όλη τη διάρκεια του 19 αιώνα και πως αυτές συνέβαλαν στην αιτιολόγηση της αποικιοκρατίας.
Έτσι λοιπόν, όταν κρίνουμε κάποια ιαπωνικά rpg όχι γι’ αυτό που είναι, αλλά γι’ αυτό που εμείς θέλουμε να είναι, πέφτουμε στην παγίδα του οριενταλισμού και συνεχίζουμε να αναπαράγουμε έναν όρο που είναι εξ’ αρχής υποτιμητικός ακόμα και όταν δεν το συνειδητοποιούμε. Τρανταχτό παράδειγμα, η σειρά Persona που είναι καθολικά αποδεκτή σε σημείο που βάζει σε υποψίες. Έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός καλού/κακού «jrpg» κι όμως βγαίνει πάντα αλώβητη από την κριτική. Ο λόγος είναι απλός. Έχει ότι και ο Ινδός φακίρης που κάθεται πάνω στα καρφιά, ότι έχει και η χανούμισα που χορεύει τον χορό της κοιλιάς. Είναι το εξωτικό σχολικό setting-dating sim που χαρακτηρίζει τη σειρά, την κουλτούρα, τη χώρα. Η μοναδικοτητά του μας κάνει να ξεχνάμε τη γραμμικότητα (κυριολεκτικά μια χρονολογική ευθεία), τις κλασσικές turn based μάχες και τα άπειρα άνιμε κλισέ.
Και όπως είδαμε παραπάνω με την αναφορά στον Βιτγκενστάιν, το νόημα των λέξεων είναι καθολικό και όσον αφορά στο φάσμα του χρόνου. Όπως αποκαλούμε Βυζαντινούς τους υπηκόους της Ρωμανίας σε λίγο θα χαρακτηρίζουμε ως «Jrpg», αν δεν το κάνουμε ήδη, το Chrono Trigger, το Mother, το Final Fantasy VI, το Final Fantasy VII, το Star Ocean 2, το Valkyrie Profile, το Dragon Quest 8, το Trails in the Sky και άλλα. Γιατί οι λέξεις που αναφέρονται στην πραγματικότητα μπορούν και να την διαμορφώσουν, και μαζί με αυτήν και τις συνειδήσεις των ανθρώπων. Θα ήταν κρίμα, τουλάχιστον κατά τη γνώμη μου, αν παιχνίδια ρόλων όπως τα ανωτέρω, εισαχθούν στη συλλογική μας συνείδηση ως μία υποτιμητική υποκατηγορία. Ας βγάλουμε λοιπόν, τα χρωματιστά δυτικά μας γυαλιά και ας διαγράψουμε το αχρείαστο «J» από το Rpg. Τώρα, προτού να είναι αργά.
Σεμινάριο offtopicισμού όμως ένα πράγμα.
Αχ, τι ωραία που τα λες!!!
http://3.bp.blogspot.com/-WfoQKrVza8g/VDMhHTZdMBI/AAAAAAAAeHw/ZaT_JXnNCvI/s1600/what.the.fuck%2Bdid%2BI%2Bjust%2Bread.jpg
Συγγνώμη αλλά μόνο το dark souls με έχει αγγίξει όσο το FF7 το εξαιρετικό όποιος θυμάται Legend of dragoon το αγαπημένο Legend of legaia..Είμαι φαν του Jrpg και με χαλάει να βλέπω όλα τα rpg action και όλα τα action με(αρκετά πλέον) στοιχεία rpg..Το rpg για μένα είναι το"J" εκτός και αν λέγεται Zelda που είναι ξεχωριστό είδος από μόνο του!
Και δείτε πώς κερδίζω συμπάθειες σε χρόνο μηδέν (το έχω αυτό γενικά, το ξέρω)
1. Το Zelda δεν είναι RPG. Γιατί; Γιατί δεν έχει RP. To be fair, το ίδιο πρόβλημα προκύπτει και σε άλλα games που είναι κοινώς αποδεκτά ως RPG, αλλά είναι άλλη πονεμένη ιστορία κι αυτή.
2. To RPG δεν μπορεί να είναι το J, διότι το J προέκυψε, αποδεδειγμένα, λόγω του δυτικού RPG, και τελικά απέκτησε φυσικά το δικό του χαρακτήρα. Το J είναι modifier για να διευκολύνεται η δική μας συνεννόηση στην πραγματικότητα. Όπως θα πούμε για νατουραλισμό στη λογοτεχνία, αλλά δεν αναρωτιόμαστε ποτέ αν μιλάμε για λογοτεχνία. Θεωρείται αυτονόητο.
3. Τι νόημα έχει να χαλιόμαστε βλέποντας action RPG ή στοιχεία RPG σε άλλα είδη; Όσο υπάρχουν RPG, J ή όχι, για το γούστο του καθενός, να έχεις δηλαδή να παίξεις κάτι που σου κάνει κέφι, τι πειράζει που υπάρχουν και άλλοι συνδυασμοί;
Sorry @Georgebor αλλά είμαι μια αντιβίωση μακριά από την ευτυχία αυτές τις μέρες (πολύ μακριά δηλαδή). Depon δεν πιάνουν, ζεστά δεν πιάνουν, Tantum Verde δεν πιάνουν και παίζει πόνος και με το σάλιο.
@yaponvezos δεν διαφωνώ σε τίποτα απο αυτά που λες!Καταρχάς συμφωνούμε νομίζω στο Zelda ότι είναι μια κατηγορία μόνο του δεν το λες ούτε Rpg ούτε Action ούτε τίποτα το λες απλά Zelda και τέλος.
Δεύτερον επειδή δεν το έθεσα σωστά το με "χαλάει" είναι ότι έχω μεγαλώσει με αυτά τα κλασσικά rpg και πλέον όλα έχουν γίνει ένα και μας κόβουν τις συγκινήσεις των παιδικών μας χρόνων . Παρ' όλα αυτά κατανοώ ότι η τεχνολογία προχωράει και δεν μπορείς να την αναδείξεις με τον τρόπο που ήταν, που ήταν πιο γραμμικός(π.χ. battles). Σε αυτό που επιμένω είναι ότι FF7 δεν ξαναβγαίνει όπως και Dark souls νομίζω οτι είναι σταθμός σε αυτά τα "west" rpg.
Όπω παέι το κλασσικό rpg θα τελειώσει και θα μείνουν μόνο τα action. γιατί όπως είπα η τεχνολογία προχωράει και τίποτα δεν μένει στάσιμο.
Όπως και να έχει παίζω τα πάντα και τα ευχαριστιέμαι αρκεί να είναι καλοφτιαγμένα και να με γεμίζει!
@Georgebor
Είχα μια συζήτηση τις προάλλες σχετικά με το ότι όλα τα games είναι action. Ορκίζομαι ότι δεν ήμουν μεθυσμένος. Στην αρχή.
Μάνο, αυτό που λες "και τελικά απέκτησε φυσικά το δικό του χαρακτήρα", είναι ο λόγος που έγραψα το άρθρο.
Ποιός χαρακτήρας ακριβώς;
Αν σταθούμε στο κομμάτι της αισθητικής προσέγγισης, πρέπει να αναγνωρίσουμε μια γενίκευση που επικρατεί. Το 1997 κυκλοφόρησε το Tales of Destiny που άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για τα console rpg, αφού έφερε τους Otaku και την επιρροή από anime, αλλά ακόμα κι έτσι αυτά είναι ένα μικρό κομμάτι του συνόλου. Ας θυμηθούμε παλιά rpg τύπου Phantasy Star που μοιάζουν περισσότερο με αυτό που εννοούμε δυτικό στυλ. Ακόμα και τα Suikoden, τα Shadow Hearts και τόσα άλλα δεν είναι ταυτόσημα με το στερεοτυπικό ιαπωνικό στυλ για να τα τσουβαλιάσουμε όλα μαζί.
Και αν πάμε στην ουσία, τι είδους gameplay αντιπροσωπεύει ακριβώς αυτός ο όρος; Τα Valkyria Chronicles; Την σειρά των αλχημιστών (atelier games); Τα Dragon Quest; Tα action rpg τύπου Xanadu και Ys; Δεν υπάρχει κάποιος κοινός χαρακτήρας εδώ, ούτε κάποια κοινή σχεδιαστική λογική. Νομίζω πως τα έχουμε βάλει όλα στο ίδιο κουτάκι, στη λογική του "δε βαριέσαι ιαπωνικά είναι όλα". Αρκεί να συνεννοούμαστε, ειδικά τώρα πια που δεν υπάρχουν αμιγώς computer rpg, αφού έχουν περάσει όλα και στις κονσόλες. Σε λίγο δεν θα υπάρχουν και κονσόλες οπότε ίσως λυθεί το πρόβλημα από μόνο του.
Το αν είναι εύκολος ο ορισμός η όχι δεν σημαίνει και πολλά. Και το gameplay δεν ορίζεται συγκεκριμένα ως έννοια αλλά ξέρουμε ότι κινείται σε κάποιο πλαίσιο. Και εμπειρικά και αντικειμενικά.
Και πάλι όμως το ιαπωνικού τύπου RPG έχει κάποια ειδικά χαρακτηριστικά που δεν έχει σημασία αν του είναι αποκλειστικά όσο αν είναι ο κύριος εκφραστής τους.
Θεματικά για παράδειγμα θίγει συχνά άλλα ζητήματα. Όταν θίγει τα ίδια με συγγενείς του, τα θίγει με διαφορετικό τρόπο, ακολουθεί διαφορετική οδό. Και η αισθητική φυσικά μετράει και χίλια πράγματα, τεχνικά και μη.
Δεν είναι ανάγκη να κάνει τα πάντα αλλιώς για να πούμε ότι έχει δική του ταυτότητα. Ούτε το αν έχει δική του ταυτότητα το αποκόπτει από τη ρίζα του. Είναι σαν να μιλάμε για ρεύματα. Σαν από τη μία να είναι ο Εξπρεσιονισμός και από την άλλη ο Ιμπρεσιονισμός.
Για το "ιαπωνικά είναι όλα" που λες, σε πρώτη φάση, έχεις δίκιο, αλλά να γλιτώσεις και ποτέ τη γενίκευση ξέρεις ότι δεν υπάρχει ελπίδα. Από την άλλη τα ιαπωνικά games, συνολικά, έχουν κάποιον χαρακτήρα και πάλι, ασχέτως game genre. Και μπορεί όντως κάποιος, και ευκαιρία να τους δώσει, να μην μπορέσει ποτέ να έρθει κοντά τους. Και το αντίστροφο.
Προβληματική είναι η κουβέντα όταν κάποιος δεν έχει δοκιμάσει, δεν έχει άποψη (κάνει ότι έχει δηλαδή), τα αφορίζει όλα με βάση π.χ. την αισθητική και είναι και απόλυτα. Τότε όμως είναι προβληματική η κουβέντα, επειδή είναι και προβληματικό το άτομο, οπότε...um...yeah...κατέληξα σε άλλο θέμα. lol.
Δεν χωράει αμφιβολία πως υπάρχουν ειδικά χαρακτηριστικά στα ανατολικά RPG, όπως η παρουσίαση και τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται. Το πρόβλημά μου είναι με έναν όρο, προϊόν της κριτικής που τους ασκείται και που σημείωσα στο άρθρο, μεταξύ άλλων της οπισθοδρομικότητας και της εκκεντρικότητας.
Το αποτέλεσμα είναι να υποτιμούνται και να περιορίζονται σε ένα niche. αυτό της ιαπωνικής κουλτούρας με τη στενή έννοια, που τα αδικεί κατά τη γνώμη μου. Έχουμε φτάσει στο σημείο που ακόμα και οι θιασώτες των παιχνιδιών αυτών τα βλέπουμε ως κατάλοιπα ενός παρηκμασμένου ρεύματος που οι καλές του μέρες έχουν περάσει προ πολλού. Ακόμα και στη Ιαπωνία στην οποία ο όρος "JRPG" ήταν άγνωστος μέχρι πρότινος, έχει πλέον υιοθετηθεί ως μια εκσυγχρονιστική αντίδραση ξενομανίας υπέρ των δυτικών computer RPG όπως το Witcher. Το πλέον οξύμωρο!
Άσε που ο όρος αυτός δεν υπάρχει πουθενά στην βιβλιογραφία. Το λήμμα "JRPG" στην Wikipedia χαρακτηρίζει τα ιαπωνικά παιχνίδια ρόλων τύπου pen and paper όπως το Dungeons & Dragons. Μια χαρά δεν συννενοούμασταν τόσα χρόνια με τον διαχωρισμό computer και console rpg;
Καταλαβαίνω πως οι εποχές όπου το gaming ήταν συνώνυμο με Nintendo και Sega έχουν περάσει. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι πρέπει να εντάξουμε τις ιαπωνικές δημιουργίες σε ένα περιχαρακωμένο πλαίσιο για να ικανοποιηθούν οι φανατικοί επικριτές τους και οι παθιασμένοι φίλοι τους.
Κάποτε ήταν mainstream και προσωπικά θεωρώ πως μπορεί να ξαναγίνουν. Όχι σαν πολιτισμικά διακριτό υπο-είδος, αλλά εκεί στη καρδιά του gaming όπου ανήκουν.
Θα πάω ένα βήμα παραπέρα πάντως και θα πω ότι και ο διαχωρισμός μεταξύ console και computer RPG είναι ανάλογα άκυρος. Θεωρώ ότι βασίζεται κυρίως σε διαφορές UI παρά σε οτιδήποτε άλλο. Και αν δεν πέφτω έξω, το να είναι λογικός ο διαχωρισμός αυτός, σημαίνει πως θα ήταν λογικό και να πει κάποιος "Nintendo RPG", "Sony RPG" και "Final Fantasy RPG" και λοιπά άλλα τέτοια.
RPG είναι όλα για μένα. Αρκεί να έχουν RP. Όλα τα άλλα λύνονται.
Αυτη η συζήτηση μου θυμιζει την συχνη συζητηση πως ολα τα animation ειναι cartoon (ή απλα animation) και δεν πρεπει να υπαρχει διαχωρισμος cartoon και anime γιατι υπαρχουν "καρτουνιστικα" anime (π.χ panty & stocking) και anime-like αμερικανικα (ή μη) cartoon (π.χ avatar, legend of kora). :P
Θεωρω πως ο διαχωρισμος μεταξυ "απλου" rpg και jrpg ειναι απλα για να ξεχωριζουμε τα κλασσικα rpg με τα συγκεκριμενα χαρακτηριστικα οπως το turn based συστημα μαχης, το Party system, το καπως anime style κτλ.
Τωρα πια βεβαια εχουν αλλαξει τοσο πολυ που δεν εχει νοημα να τα ξεχωριζουμε ετσι, οποτε πρεπει να ειμαστε φειδολοι στην χρηση του ορου, αλλα πολλα απο αυτα κρατανε ακομα τις "παραδοσεις".
Και θα γινω αλλη μια φορα λιγο ακυρος, αλλη παρομοια κατασταση ειναι αυτη με τα roguelikes. Ο ορος υπαρχει για να προσδιορίσει παιχνιδια που μοιαζουν με το κλασσικο rogue. Αλλα στην πραγματικοτιτα τα roguelikes που αξιζουν αυτον τον χαρακτηρισμο ειναι ελαχιστα αλλα οποιο game εχει permadeath και ειναι procedurally generated του βαζουμε και τον τιτλο roguelike. Οποτε τοσα πολλα διαφορετικα παιχνιδια εχουν μπει και αυτα στην μοιρα του να ειναι ολα roguelikes, χωρις να ειναι, και να εχει φτασει ο τιτλος roguelike να ειναι και εδω λιγο υποτιμητικός.
Γενικά η συγκεκριμένη βιομηχανία κάνει κέφι να διαστρεβλώνει έννοιες. Σε όλο το σύμπαν όταν λες AAA, πρόκειται για ποιοτικό προσδιορισμό, στα games ερμηνεύεται ως "μεγάλη παραγωγή".
Με τη λογική αυτή οι ταινίες του Michael Bay είναι AAA.