Ναι ο πεντάχρονος ήθελε να αγοράσει το GTA και όπως φάνηκε από το μεταξύ τους διάλογο, δεν ήταν η πρώτη φορά που θα έπαιζε τίτλο της σειράς. Το μόνο πρόβλημα που είχε ο πατέρας ήταν για το ποιον τίτλο να αγοράσει, καθώς δεν ήξερε τι είχαν και τα εξώφυλλα των GTA είναι αρκετά ίδια για να τα ξεχωρίσει κάποιος που δεν ασχολείται ιδιαίτερα.
Φαίνεται λοιπόν ότι, παρά τα χρόνια που έχουν περάσει και παρά το ότι η εξέλιξη των γραφικών επιτρέπει την απεικόνιση πιο γλαφυρών και αληθοφανών εικόνων, οι περισσότεροι γονείς εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα videogames ως παιχνίδια. Ως μέσο ενασχόλησης και ψυχαγωγίας που απευθύνεται πάντα σε μικρά παιδιά και, ως εκ τούτου, δεν είναι απαραίτητος ο οποιοσδήποτε έλεγχος. Δεν θα κρίνω το συγκεκριμένο πατέρα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ανώτερό του και άρα άξιο να τον κρίνω, όμως η σκηνή με προβλημάτισε αρκετά.
Η αλήθεια είναι ότι τα videogames έχουν τον ποπό τους καλυμμένο. Εδώ και χρόνια κρύβονται πίσω από περίτεχνα συστήματα PEGI και ESRB, πίσω από περίεργα εικονίδια που αντιστοιχούν σε κατηγορίες περιεχομένου, και όλα είναι καλά. Δεν είναι όμως.
Αν και η συζήτηση περί της καταλληλότητας του περιεχομένου οδηγεί συνήθως στην εύκολη λύση, τη λογοκρισία του εν λόγω περιεχομένου, στην πραγματικότητα τέτοιου είδους ενέργειες δεν έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα. Καλώς ή κακώς, τα videogames είναι τρόπος έκφρασης κάποιων δημιουργών, όπως είναι οι ταινίες, τα θεατρικά ή τα έργα τέχνης. Ως τέτοιος, τα videogames πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ελεύθερα να μεταφέρουν τη σκέψη του δημιουργού. Το αν αυτή η σκέψη θίγει ή προσβάλλει δεν πρέπει να οδηγεί σε φίμωση αυτής, αλλά σε βελτίωση της κριτικής σκέψης και της ικανότητας επιλογής του θεατή. Με άλλα λόγια, τα videogames επιτρέπουν σε κάποιον να μην τα αγοράσει, αν πιστεύει ότι τον προσβάλλουν. Φυσικά τα πράγματα δεν είναι τόσο ιδανικά στην πραγματικότητα, αλλά το βασικό μας μέλημα πρέπει να είναι η προσπάθεια για αποφυγή της όποιας λογοκρισίας.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που περιέγραψα πιο πάνω; Τα συστήματα ηλικιακής διαβάθμισης μπορεί να αποτελούν ένα σημαντικό βήμα στην πιο σωστή επιλογή ενός videogame, αλλά προφανώς δεν αρκούν. Και ειδικά στην Ελλάδα, όπου η αντίληψη για τα videogames είναι αρκετά πίσω σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες, τα συστήματα αυτά περνούν το λιγότερο απαρατήρητα. Λίγο το ότι τις περισσότερες φορές είναι στα Αγγλικά, γλώσσα που δεν μιλούν όλοι ή δεν έχουν την απαραίτητη άνεση, λίγο το ότι δεν ταυτίζονται με τα σήματα που βλέπουμε καθημερινά στην τηλεόραση και με τα οποία όλοι έχουμε εξοικειωθεί, λίγο το ότι όλες οι επισημάνσεις βρίσκονται στην πίσω μεριά του κουτιού και “ποιος κοιτάζει τώρα τα ψιλά γράμματα, άσε δεν έχω και τα γυαλιά μου”, όλα από λίγο δημιουργούν μια συνολική εικόνα αμάθειας και, τελικά αδιαφορίας.
Φυσικά φταίει το κατάστημα, ο υπάλληλος του οποίου δεν ανέφερε καν ότι το παιχνίδι είναι αυστηρά για ενήλικους, φυσικά φταίω εγώ που δεν είπα τίποτα, φυσικά φταίει ο πατέρας που δεν ήξερε και δεν ρώτησε (αν και ο συγκεκριμένος μάλλον ήξερε μιας και έψαχνε να δει ποιο GTA δεν είχαν).
Είμαι από τους πρώτους που πιστεύουν ότι οι ηλικιακές διαβαθμίσεις δεν έχουν απόλυτο νόημα. Είναι μια καλή ένδειξη αλλά, στην πραγματικότητα, αυτό που έχει ουσιαστική σημασία είναι να γνωρίζει ο γονιός τα όρια του παιδιού του. Να γνωρίζει αν η εικόνα που προβάλλεται θα επηρεάσει αρνητικά το παιδί, αν το παιδί έχει μια υποτυπώδη κρίση να ξεχωρίσει την αλήθεια από τη μυθοπλασία. Αν θα αντιδράσει στη βία με λογική ή αν θα την αναπαράγει αργότερα στο περιβάλλον του. Αν θα κατανοήσει τις φρικιαστικές εικόνες ενός survival horror ή αν θα κάνει να κοιμηθεί μέρες.
Αυτά και πολλά άλλα οφείλει να γνωρίζει ένας γονιός, αλλά κάτι μου λέει ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πόσο δυσκολευόμαστε να μάθουμε πιο απλά πράγματα, όπως το τι σημαίνει το PEGI 18+ ή οι παρόμοιες ενδείξεις.
Εντάξει το παράδειγμα που θα δώσω διαφέρει αρκετά,μιας κι εδώ έχουμε να κάνουμε με ενα 5χρονο.Στη δική μου περίπτωση,ήμουν γύρω στα 10 όταν οι γονείς μου,μου πήρανε το Mortal Kombat 3.Ένα παιχνίδι αρκετά βίαιο,για την εποχή του.Τότε όμως,δεν γινόταν τέτοιος ντόρος για τη βία στα games.Αντίθετα,δε με αφήνανε να βλέπω βίαιες ταινίες στην τηλεόραση όπως Terminator 2,Predator,Alien,Die Hard κλπ.
Πίστευαν πως είμαι πολύ μικρός για να βλέπω σκηνές βίας,κάτι λογικό αν σκεφτούμε πως στις ταινίες είχες ηθοποιούς με αποτέλεσμα να είναι αρκετά ρεαλιστικό.Ενώ αντίθετα το ΜΚ3,ήταν απλά ένα παιχνίδι.
Τα χρόνια πέρασαν,έφτασα 15,άρχισα να βλέπω ταινίες τρόμου,σπλατεριές κλπ,έπαιζα Resident Evil,Thrill Kill και άλλα βίαια παιχνίδια.Ακόμα παίζω τέτοια παιχνίδια,ακόμα βλέπω τέτοιες ταινίες,ακόμα ακούω metal μουσική,κι όμως,ακόμα είμαι ένας αρκετά ήρεμος και πράος άνθρωπος στη ζωή μου,χωρίς βίαιες τάσεις και ξεσπάσματα.
Εν ολίγοις,για να κλείσω,αυτό που θέλω να πω είναι πως δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία τα ερεθίσματα όσο ο τρόπος που τα φιλτράρεις.Και αυτό ξεκινάει από το περιβάλλον που ζεις και μεγαλώνεις.
@Altair
True. Αυτό το περιβάλλον είναι το θέμα πάντα. Και τα χειρότερα γίνονται όταν αυτό όχι απλά δεν ξέρει, αλλά θεωρεί αχρείαστη αγγαρεία το να μάθει πέντε πράγματα και να κάνει συνειδητές επιλογές για ένα παιδί.
Έχω υπάρξει αυτόπτης μάρτυρας κι έχω σχολιάσει με παρόμοιο τρόπο παρόμοιο περιστατικό πριν περίπου μια δεκαετία.
Ωστόσο, διαφωνώ με μία από τις κεντρικές σου παραδοχές, Λεωνίδα. Προσωπικά, δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι αυτό που περιγράφεις είναι ο κανόνας. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι οι γονείς που αντιμετωπίζουν τα video games ως παιχνίδια, που αφήνουν τυφλά τα παιδιά τους να αγοράζουν και να παίζουν ότι θέλουν, που δεν μπαίνουν καν στη διαδικασία να ρίξουν μία ματιά επί της οθόνης, πόσο μάλλον να το σχολιάσουν, είναι ο κανόνας. Ειδικά για ηλικίες όπως των 5 ετών που αναφέρεις.
Τουλάχιστον, αυτή είναι η δική μου αίσθηση. Είμαι και σε ηλικία (όπως κι εσύ, αν και μου ρίχνεις λίγα χρονάκια, αν θυμάμαι καλά) που έχω στον περίγυρό μου πολλούς γονείς με παιδάκια κάτω των 12. Το παρατηρώ, επειδή με αφορά και με ενδιαφέρει. Νιώθω ότι κάθε χρόνο που περνάει, οι γονείς είναι όλο και πιο συμμέτοχοι κι υποψιασμένοι σε αυτό το πράγμα. Επιπλέον, είναι όλο και λιγότερο "τεχνολογικά αναλφάβητοι", ενώ η φωτορεαλιστική απεικόνιση πλέον δεν αφήνει και πολλά περιθώρια παρερμηνείας. Ειδικά στο PC, ειδικά στις ηλικίες που λες, οι υπολογιστές είναι συχνότερα "κοινόχρηστοι" μεταξύ των πιτσιρικάδων και των γονιών τους, οπότε κι αυτό παίζει ένα ρόλο.
Δεν ξέρω αν αυτό που λέω είναι πλέον ο κανόνας ή όχι. Παίζει ρόλο και η Παιδεία και η μόρφωση του καθενός, καθώς και το πόσο γονιός είναι, ή απλά έχει κάνει παιδιά. Πάντως, ακόμα κι αν δεν είναι κανόνας αυτό που λέω, νιώθω ότι έχει τουλάχιστον φτάσει ή προσεγγίσει το 50-50% των γονιών, κάτι που σίγουρα δεν ίσχυε πριν 10 χρόνια που είδα παρόμοιο σκηνικό μπροστά μου (πόσο μάλλον πριν 20 ή 30 χρόνια, που ήμουν εγώ ο εν λόγω πιτσιρικάς).
@lovesfool Συμφωνώ ότι η "ψαλίδα" έχει κλείσει αρκετά, αλλά δεν συμμερίζομαι την αισιοδοξία σου για το 50-50. Ναι οι γονείς ενδιαφέρονται περισσότερο, είναι ίσως πιο υποψιασμένοι, αλλά η επιλογή των videogames δεν έχει διορθωθεί και τόσο πολύ. Ίσως τα παραδείγματα γύρω σου να σε κάνουν να πιστεύεις σε πιο αισιόδοξες καταστάσεις, αλλά τα δικά μου λένε ότι τα πράγματα έχουν πολύ δρόμο ακόμα για να ισιώσουν.
Αυτό για τα χρονάκια το περνάω στο ντούκου:)
Με συγχωρείς, αλλά εγώ και θα τον κρίνω και θα τον κράξω τον συγκεκριμένο πατέρα, διότι δεν μπορώ να δω το πρόβλημα ως μεμονωμένο. Όταν κάποιος αγοράζει το ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ στο 5χρονο παιδί του χωρίς να έχει ιδέα τι είναι αυτό, (ή ακόμη χειρότερα, να γνωρίζει αλλά να μην τον ενδιαφέρει) σημαίνει ότι αυτός ο άνθρωπος είναι ανεύθυνος και προφανώς θα συμπεριφερθεί αντίστοιχα και σε άλλα περιστατικά που το αφορούν. Κλασική περίπτωση γονέα που "παρκάρει" το παιδί του μπροστά στην τηλεόραση για να αποφύγει την ενασχόληση μαζί του...