Τι μπορεί να περιμένει κάποιος από ένα sports game franchise που κυκλοφορεί στην αγορά με μια καινούρια έκδοση κάθε χρονιά; Η εύκολη απάντηση είναι ανανεωμένα rosters των ομάδων, βελτιωμένα γραφικά και ίσως ένα – δύο καινούρια στοιχεία εξέλιξης του gameplay του. Η περίπτωση του Football Manager 2021 δεν απέχει πολύ από αυτήν την πρόβλεψη, με τη διαφορά πως κάθε δύο-τρία χρόνια (ή εκδόσεις, αν θέλετε) η ανανέωση είναι πιο σημαντική και η αγορά του σχεδόν επιβεβλημένη για όσους θέλουν να ζήσουν την εμπειρία της διαχείρισης μιας ποδοσφαιρικής ομάδας. Αυτό, βέβαια, ισχύει κυρίως για τον μέσο gamer – οι φανατικοί του franchise δεν χρειάζονται τέτοια πειστήρια. Το αποκτούν από την πρώτη στιγμή της διάθεσης του στην αγορά, σε beta μορφή.
Με αυτό ως δεδομένο, δεν έχει πολύ νόημα να αναφερθούμε εκτενώς στα γνωστά χαρακτηριστικά του. Μια απλή καταγραφή είναι αρκετή για όσους ζούσαν τα τελευταία χρόνια σε κάποια σπηλιά και δεν γνωρίζουν πολλά για τη συγκεκριμένη σειρά. Η σειρά Football Manager επιτρέπει στον παίκτη να αναλάβει τον ρόλο του προπονητή μιας ποδοσφαιρικής ομάδας, αλλά όχι στα πρότυπα που έχουμε συνηθίσει στο Ελληνικό πρωτάθλημα. Στο πρότυπο των Ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, όπου ο προπονητής διαχειρίζεται όλες τις πτυχές της ομάδας – από την επιλογή του επιτελείου προπόνησης και τις ασκήσεις που θα εκτελούνται στη διάρκεια τους, την εκπόνηση του συστήματος με το οποίο θα αγωνίζεται ο σύλλογος, τη διαχείριση των χρηματικών πόρων για αγορές και πωλήσεις ποδοσφαιριστών, την ανάδειξη ταλέντων από τις ακαδημίες και δεκάδες άλλες λεπτομέρειες της καθημερινότητας ενός αθλητικού οργανισμού.
Το Football Manager καταφέρνει μάλιστα να το πράξει με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σημείο αναφοράς στην κατηγορία του και να φτάνει στα όρια της εξελιγμένης εξομοίωσης, ξεπερνώντας τα όρια του gaming. Στόχος της SI Games για το Football Manager 2021 ήταν να στρέψει τα φώτα στον προπονητή και κατ’ επέκταση στον ίδιο τον παίκτη. Προσπάθησε με αισθητικά κυρίως στοιχεία να ισχυροποιήσει το «immersion», την αίσθηση δηλαδή ότι ο παίκτης ζει κυριολεκτικά τα γεγονότα που διαδραματίζονται στην εναλλακτική πραγματικότητα που προβάλλει ο τίτλος στην οθόνη του. Για να το πετύχει, άλλαξε κάθε μορφή αλληλεπίδρασης του προπονητή με τους παίκτες και με εξωτερικούς παράγοντες όπως είναι οι δημοσιογράφοι. Ενώ στις μέχρι τώρα εκδόσεις, όταν ο προπονητής-παίκτης μιλούσε σε κάποιον όριζε τον τόνο της φωνής του, τώρα πλέον η ομιλία του συνοδεύεται από τη γλώσσα του σώματος. Για παράδειγμα, αν ο προπονητής-παίκτης θέλει να επιβραβεύσει έναν αθλητή για την καλή του απόδοση στον αγώνα μπορεί να τον αγκαλιάσει μιλώντας του. Από την άλλη, αν θέλει στο ημίχρονο να εκδηλώσει τα νεύρα του για την αδιαφορία των παικτών του, έχει τη δυνατότητα ακόμα και να πετάξει ένα μπουκάλι νερό προς το μέρος τους! Το ίδιο ισχύει και για τις συνεντεύξεις τύπου. Μπορεί με τις ανάλογες κινήσεις να προσπαθήσει να πείσει τους δημοσιογράφους για την ορθότητα των αποφάσεων του ή να αποφύγει απαντήσεις με επιθετικές χειρονομίες. Όλα αυτά, βέβαια, έχουν αντίκτυπο και προκαλούν αντίστοιχες αντιδράσεις από την πλευρά των παικτών και των δημοσιογράφων, σε συνάρτηση με τον χαρακτήρα του καθενός. Είναι κι αυτό ένα παιχνίδι ισορροπίας που πρέπει να χρησιμοποιείται με σύνεση και μέτρο.
Στα όπλα που έχει στη διάθεση του ο προπονητής-παίκτης προστίθενται οι συσκέψεις με τα στελέχη της ομάδας, προκειμένου να αποφασιστούν οι ελλείψεις σε δυναμικό σε συγκεκριμένες θέσεις του γηπέδου. Οι συσκέψεις αυτές γίνονται λίγο πριν την έναρξη κάθε μεταγραφικής περιόδου και στη διάρκεια τους προτείνονται από τη διοίκηση παίκτες που έχουν εξεταστεί, σε θέσεις που θεωρούν ότι πάσχει η ομάδα. Είναι στο χέρι του προπονητή-παίκτη να τους επιλέξει ή να προτείνει εκείνος τα χαρακτηριστικά που αναζητά ώστε το τμήμα scouting να ξεκινήσει μια νέα αναζήτηση. Όταν βρεθούν οι στόχοι, ο προπονητής-παίκτης έχει τη δυνατότητα, πριν γίνει οποιαδήποτε πρόταση μεταγραφής, να συνομιλήσει με τον ατζέντη του ποδοσφαιριστή για να έχει άποψη για το αν εκείνος προτίθεται να αλλάξει ομάδα, αλλά και τι όρους ζητά στο ενδεχόμενο συμβόλαιο του. Οι παράμετροι με τις οποίες εξετάζονται οι παίκτες έχουν αυξηθεί με σημαντικά και μοντέρνα στατιστικά. Η SI Games συνεργάστηκε με την SCISPORTS, η οποία παρείχε εξειδικευμένα στατιστικά για τους χιλιάδες παίκτες που περιλαμβάνονται στο παιχνίδι καθώς και την ανάλυση τους – στατιστικά όπως η παράμετρος xG, ότι πιο νεωτεριστικό στην ανάλυση ποδοσφαιρικών αγώνων, η οποία αποτελεί συντομογραφία του όρου «expected goals» και προβλέπει τα γκολ που μπορεί να σημειώσει μια ομάδα με βάση τον αριθμό των ευκαιριών, το σημείο του γηπέδου από το οποίο δημιουργήθηκαν, την επιθετική και αμυντική ισχύ των αντιπάλων και πολλά άλλα. Σκοπός της προσθήκης όλων αυτών είναι, φυσικά, ο ρεαλισμός και η αληθοφάνεια της απεικόνισης των φάσεων από τη 3D engine του παιχνιδιού.
Και σε αυτόν τον τομέα η SI Games έκανε σημαντικά βήματα προόδου. Λαμβάνοντας υπόψη το feedback των χιλιάδων παικτών του προηγούμενου τίτλου, που ξόδεψαν κυριολεκτικά εκατομμύρια ώρες ασχολούμενοι μαζί του, φρόντισε να ενισχύσει τη μετάφραση της σύγκρισης (και της σύγκρουσης) των στατιστικών σε εικόνα με πολύ εμφανή θετικά αποτελέσματα. Για να κατανοήσει κάποιος πόση έμφαση δόθηκε στη σωστή απεικόνιση της συμπεριφοράς των παικτών στο γήπεδο, αρκεί να αναφέρουμε πως κάθε απεικονισμένος αθλητής «σκέπτεται» τέσσερις φορές το δευτερόλεπτο την επόμενη κίνηση του πριν την εκτελέσει. Έτσι, ο ρεαλισμός ανεβαίνει επίπεδο και έρχεται να συμπληρώσει τις βελτιώσεις που εφαρμόστηκαν και στον υπόλοιπο οπτικό τομέα με στόχο, όπως αναφέραμε και στην αρχή του κειμένου, το «immersion». Η προβολή των αγώνων έχει περισσότερο τηλεοπτικό χαρακτήρα από κάθε άλλη φορά – από τις κάμερες ως την προβολή των στατιστικών, τα «σούπερ» που εμφανίζονται στο κάτω μέρος της οθόνης, την προβολή του σκορ στην επάνω αριστερή γωνία. Ο δε προπονητής-παίκτης έχει στα χέρια του όλα τα απαραίτητα εργαλεία στη διάρκεια του αγώνα για να βγάζει αποφάσεις στη στιγμή. Όπως και στην πραγματικότητα του σύγχρονου ποδοσφαίρου, έχει μπροστά του ανά πάσα στιγμή ένα tablet με τη βαθμολογία της απόδοσης όλων των παικτών (δικών του και αντιπάλων), τις κινήσεις τους στο γήπεδο, την αποτελεσματικότητα του συστήματος και κάθε λογής στατιστικά. Στο πλευρό του βρίσκεται πάντα ο βοηθός-αναλυτής που τον συμβουλεύει και του στρέφει το βλέμμα στα στατιστικά που χρίζουν εκμετάλλευσης ώστε να προσαρμόσει τις κινήσεις των αθλητών του. Με την ανακατανομή που έχει γίνει στο interface, έχει καλύτερη πρόσβαση στον κάθε αθλητή ξεχωριστά και μπορεί να του δώσει οδηγίες, να τον εμψυχώσει, να του φωνάξει.
Όλα τα παραπάνω προσθέτουν μοναδικό ρεαλισμό στο Football Manager 2021, μέχρι του σημείου να μιλάμε για εξομοίωση και όχι για παιχνίδι. Αν, λοιπόν, ο ρεαλισμός και η πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας φτάνει σε τέτοια επίπεδα, εύλογα γεννάται το ερώτημα: τι έκανε η SI Games με την υπόθεση COVID, που προκάλεσε σαρωτικά προβλήματα και αλλαγές σε όλο το φάσμα του παγκόσμιου ποδοσφαίρου; Κατάφερε να τα απεικονίσει κι αυτά το ίδιο ρεαλιστικά; Η απάντηση είναι αρνητική… σε ένα βαθμό και ύστερα από μια συνειδητή απόφαση από την πλευρά της SI Games. Η εταιρία έκρινε πως ναι μεν το Football Manager οφείλει να βρίσκεται όσο πιο κοντά στην αλήθεια γίνεται, αλλά δεν παύει να είναι ένα παιχνίδι, ένα μέσο απόδρασης από τα προβλήματα της πραγματικότητας. Κι έτσι, ο COVID απουσιάζει ως αρρώστια από το παιχνίδι, αλλά οι επιπτώσεις που έφερε ο ιός στο άθλημα βρίσκονται εκεί. Με άλλα λόγια, αν περιμένατε να δείτε παίκτες να αρρωσταίνουν από COVID και να χάνουν προπονήσεις ξεχάστε το. Αυτό που θα βρείτε στο Football Manager σε σχέση με τον COVID είναι τους νέους κανονισμούς στις επιτρεπόμενες αλλαγές παικτών σε έναν αγώνα, τις νέες ημερομηνίες έναρξης της προετοιμασίας των ομάδων και της διεξαγωγής του πρωταθλήματος, τις νέες περιόδους κατά τις οποίες επιτρέπονται οι μεταγραφές. Θα βρείτε επίσης, ως ένα βαθμό, το οικονομικό αντίκτυπο του COVID σε όλους τους συλλόγους – ακόμα και οι πιο πλούσιοι σύλλογοι δεν δίνουν πολλά χρήματα στον νέο τους προπονητή για μεταγραφές. Και οι προτάσεις που λαμβάνονται από τον σύλλογο για πωλήσεις παικτών σπάνια αγγίζουν την αληθινή αξία του. Καθώς, όμως, προχωρούν οι σεζόν, τα οικονομικά των ομάδων επιστρέφουν στα πραγματικά τους επίπεδα και η συνολική οικονομία του ποδοσφαίρου επανέρχεται στη μορφή που τη γνωρίζαμε ως σήμερα. Κι αυτό διότι στο Football Manager 2021 υπάρχουν θεατές στους αγώνες, με αποτέλεσμα οι ομάδες να έχουν έσοδα και σιγά-σιγά να επανέρχονται στην πρότερη κατάσταση τους.
Ύστερα από τα παραπάνω, για να βγάλουμε κάποιο συμπέρασμα, οφείλουμε να επιστρέψουμε στο αρχικό μας ερώτημα, κάνοντας το όμως πιο εξειδικευμένο: τι περιμένει κάποιος από το Football Manager 2021, που ανήκει σε ένα franchise που κυκλοφορεί κάθε χρόνο; Η εύκολη απάντηση είναι: ανανεωμένα rosters των ομάδων, βελτιωμένα γραφικά και ίσως ένα – δύο καινούρια στοιχεία εξέλιξης του gameplay του. Σε αυτό η SI Games πέτυχε τον στόχο και τις προσδοκίες όλων: ανανέωσε το αισθητικό κομμάτι του παιχνιδιού εισάγοντας τη γλώσσα του σώματος, απεικονίζοντας πιο ρεαλιστικά τις συνεντεύξεις τύπου και βελτιώνοντας την αληθοφάνεια της 3D engine και της συνολικής προβολής των αγώνων. Φυσικά ανανέωσε τα rosters των ομάδων και πρόσθεσε εξειδικευμένα στατιστικά για περισσότερο ρεαλισμό. Πρόσθεσε επίσης την αλληλεπίδραση του παίκτη-προπονητή με τους ατζέντηδες των αθλητών και τις συνεδριάσεις σχεδιασμού της επόμενης χρονιάς, ώστε όλος ο σύλλογος να κινείται σε ξεκάθαρα πλαίσια.
Έδωσε όμως στον παίκτη νέες επιλογές στη στρατηγική του προσέγγιση; Θεωρούμε πως όχι, με εξαίρεση τα δύο τελευταία στοιχεία – τους ατζέντηδες και τις συνεδριάσεις. Ίσως θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερες επιλογές στρατηγικής, αλλά ποιος μπορεί αλήθεια να την θεωρήσει υπόλογη υπό τις παρούσες συνθήκες; Όταν οι επιπτώσεις του COVID σημάδεψαν τον τρόπο που εργαζόμαστε, τον χρόνο που έχουμε στη διάθεση μας για να εκπληρώσουμε στόχους, τις οικονομικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα μας; Μοιάζει με θαύμα που μπόρεσε να εφαρμόσει ακόμα κι αυτά που εφάρμοσε. Διότι, αφήνοντας στην άκρη τις προσωπικές μας προσδοκίες, η αλήθεια είναι πως το Football Manager 2021 δεν θα απογοητεύσει ουσιαστικά κανένα – ούτε εκείνον που το δοκιμάζει πρώτη φορά, ούτε εκείνον που κάθε χρόνο είναι πιστός στο ραντεβού μαζί του.
Ευχάριστη έκπληξη η έκδοση για Xbox. Έχω χρόνια να παίξω FM, οπότε όπως και αν έρθει, είναι καλοδεχούμενο. Η βασική διαφορά στα Xbox προηγούμενης γενιάς είναι τα 5 πρωταθλήματα ανά save. Μικρό το κακό. :)